Zdrowie Pod Kontrola

K

kacheksja- stan występujący u osób z zaawansowaną chorobą nowotworową lub AIDS, charakteryzujący się nasilonym katabolizmem, zwłaszcza białkowym prowadzącym do wyniszczenia

kadm- Cd- pierwiastek, którego związki mogą przenikać do żywności z przedmiotów użytku, np. naczyń kuchennych zawierających ten pierwiastek, lecz przede wszystkim z zanieczyszczonego środowiska. Działanie toksyczne kadmu jest związane głównie z hamującym wpływem na aktywność wielu enzymów. W zatruciach kadmem występują zaburzenia gospodarki wapniowej, prowadzące do osteoporozy, zwłaszcza w przypadku niedobory wapnia

kakosmia- nieuzasadnione odczuwanie odrażających zapachów

kalcytonia- hormon wytwarzany przez komórki okołopęcherzykowe tarczycy. Zmniejsza stężenie wapnia i nieorganicznych fosforanów we krwi, hamując ich uwalnianie z kości i zwiększając wydalanie z moczem. Ma działanie przeciwne do parathormonu

kalcytriol- aktywna hormonalnie forma witaminy D wpływająca na wykorzystanie wapnia w organiźmie

kalorymetria- technika określania natężenia przemiany materii (wydatków energetycznych ustroju) na podstawie pomiaru ilości wydzielonego ciepła lub respiracyjnych pomiarów zużycia tlenu i wydalania dwutlenku węgla

kamica- występowanie kamieni tworzących się najczęściej w kielichach nerki, skąd mogą się przedostać do miedniczek, moczowodu, pęcherza lub cewki moczowej; kamienie mogą być w pięcherzyku żółciowym

kamica żółciowa- stan chorobowy polegający na wytrącaniu się w drogach żółciowych złogów zbudowanych z prawidłowych składników żółci (cholesterol, inne, lipidy, bilirubina, wapń). W ich powstawaniu odgrywa rolę wielku czynników, m.in gospodarka cholesterolem, zaburzenia hormonalne, a także dieta bogata w tłuszcze

kandydiaza, kandydoza- zakaźna choroba skóry i błon śluzowych wywoływana najczęściej przez drożdżaki z rodzaju Candida albicans i objawiająca się m.in zmianami błony śluzowej jamy ustnej przyjmującymi postać powierzchniowych nawarstwień

karcynogen- związek chemiczny wywołujący zniekształcenie pierwotnej informacji genetycznej (mutacja), który przyczynia się do rozwoju choroby nowotworowej. Do karcynogenów mogących występować w żywności zalicza się m.in alfatoksyny, dioksyny itp

karnityna- jej funkcja polega na włączeniu się w wewnątrzkomórkowy metabolizm tłuszczów. Występuje we wszystkich tkankach zwierzęcych i nie musi być dostarczona z pożywienia

karotenoidy- grupa żółtych i czerwonych barwników roślinnych. 

Karotenoidy to silne przeciwutleniacze, które mogą skutecznie wzmocnić organizm, chroniąc go nie tylko przed infekcjami i przeziębieniami, ale również starzeniem się. Obniżają też ryzyko powstawania nowotworu.

Występują głównie w warzywach (głównie marchew, dynia, słodkie ziemniaki, papryka, pomidor, szpinak, brukselka) oraz owocach (morela, brzoskwinia, śliwka) oraz mleku i maśle. Mieszanka karotenów o symbolu E-160a jest wykorzystywana do barwienia bardzo wielku produktów spożywczych

katabolizm- procesy degredacji i utlenienia składników ciała oraz składników pożywienia wchłoniętych z przewodu pokarmowego. Dostarczają one organizmowi energii swobodnej (ATP)- wykorzystywanej m.in do skurczu mięśni, transportu przez błony komórek, energii cieplnej- niezbędnej do utrzymania stałej temperatury ciała, a ponadto służą usuwaniu z organizmu substancji potrzebnych lub szkodliwych

kation- jon o ładunku dodatnim, np Na+, K+, Ca +2

kazeina- białko z grupy fosfoprotein, które stanowi główny składnik mleka i wytrąca się po jego zakwaszeniu. Występująca w soku żołądkowym renina przeprowadza kazeinę w parakazeinian wapnia, ułatwiając jej trawienie. Kazeina zawiera dużo proliny, kwasu glutaminowego i lizyna, a jest uboga w aminokwasy siarkowe. Wartością biologiczną dorównuje białku mięsa. Odgrywa podstawową rolę w produkcji serów

keratyna- białko należące do grupy skleroprotein, które jest m.in głównym składnikiem włosów, paznokci, naskórka. Zawiera dużo aminokwasów siarkowych (cysteina)

ketonemia- zwiększone stężenie ciał ketonowych we krwi. Może być następstwem tzw. diety kategonicznej, która jest bogata w tłuszcze, a uboga w węglowodany (20-30g) i przy której dochodzi do nagromadzenia ciał ketonowych w trkankach

ketonuria- wydalanie ciał ketonowych z moczem

ketoza, kwasica ketonowa- zaburzenia w metabolizmie, które polega na nadmiernym wytwarzaniu ciał ketonowych oraz ich gromadzeniu się w tkankach i płynach ustrojowych. Może występować np. w niewyrównanej cukrzycy

kęs- masa pokarmu trafiająca do przełyku w pojedynczym akcie połykania

kifoza- skrzywienie kręgosłupa objawiające się zaokrąglonymi, zgarbionymi plecami powstające na skutek deformacji struktury kręgów w obrębie klatki piersiowej. Wystepuje często w zaawansowanych postaciach osteoporozy i może mieć związek z poziomem spożycia wapnia oraz witaminy D3

kofeina- alkaloid pochodny ksantyny występujący w kawie, herbacie i innych używkach. Pobudza ośrodkowy układ nerwowy, a w szczególności ośrodki oddechowy naczynioruchowy. Ponadto rozszerza naczynia mózgowe i wieńcowe. Przyśpiesza procesy myślenia i odbioru wrażeń.

kolagen- białko strukturalne tkanki łącznej występujące w różnych narządach wewnętrznych i skórze, a także w cząstkach i kościach. Cechą charakterystyczną jest zdolność pęcznienia w wodzie i tworzenia żelatyny. Białko to jest bogate w glicyną i proline, a nie zawiera natomiast tryptofanu i cystyny

kolka jelitowa- bolesność podbrzuszna związana z wzdęciem lub okresowym zakłóceniem funkcji jelit

konserwanty-  związek chemiczny lub mieszanina związków, powodująca przedłużenie przydatności do spożycia (lub trwałości) produktów spożywczych i przemysłowych. Konserwanty mają za zadanie zapobieganie rozwojowi bakterii, grzybów i wirusów

kortyzol- hormon, kory nadnerczy wpływający na metabolizm węglowodanów i białek

kosmki- polipowate wypustki jelita cienkiego, w których zachodzi proces absorbcji(wchłaniania) produktów trawienia pokarmu. Na powierzchni kosmków znajdują się mikrokosmki

kreatyna- jest składnikiem białek i występuje głównie w mięśniach. Wpływa na stan napięcia i kurczliwość mięśni

krzywica- choroba wieku dziecięcego spowodowana niedostateczną mineralizają kości wskutek niedoboru witaminy D, co prowadzi do upośledzenia absorpcji wapnia. Objawia się pałąkowatością kończyn, skrzywioną i wysuniętą zewnątrz klatką piersiową oraz wybrzuszeniem żeber

kserostomia- brak wilgotności błony śluzowej jamu ustnej związany z zaburzeniami wydzielania śliny

kwas jabłkowy (E-296)- występuje naturalnie w niektórych owocach (jabłka, pomidory, śliwki i inne), bywa także dodawany do żywności jako dodatek regulujący kwasowość

kwas szczawiowy- kwas organiczny występujący w warzywach (np. szczaw, szpinak, rabarbar), który wiąże wapń w jelitach, uniemożliwając jego wchłanianie

kwashirkor- choroba spowodowana niedostatecznym spożyciem białka (niedożywienie białkowe), ropowszechniona wśród ubogiej ludności Afryki, Azji i Ameryki Środkowej. Objawia się m.in obrzękami, "księżycowatą" twarzą spękaną i przebarwioną skórą

kwasy fitynowe- antyodżywcze składniki nasion roślin strączkowych i zbóż, zdolne do wiązania wapnia, magnezu, cynku, żelaza zdolne do wiązania wapnia, magnezu, cynku , żelaza, miedzi i innych składników mineralnych w trwałe kompleksy wydalane z kałem