całkowita przemiana materii- CPM- całodobowy wydatek energetyczny człowieka związany z jego prawdiłowym funkcjonowaniem w środowisku i pracą zawodową. Na CPM składają się: przemiana podstawowa(podtrzymująca życie), przemiana ponadpostawowa związana głownie z wykonywaniem różnych czynności, utrzymaniem stałej temperatury ciała oraz tzw. swoiście dynamiczne (ciepłotwórcze) działanie pokarmu.
celiakia- choroba uwarunkowana odpowiedzią immunologiczną organizmu wywołaną przez gluten.Nieprawidłowa reakcja immunologiczna polega na nadmiernej odpowiedzi układu odpornościowego na grupę białek zbożowych, zwanych prolaminami, a dokładniej na pochodzące z nich frakcje:
gliadynę (w pszenicy), sekalinę (w życie), hordeinę (w jęczmieniu). Istnieją sprzeczne dane co wyłączania owsa (aweniny) z diety, ponieważ wiele badań wskazuje na jego bezpieczeństwo
chlorofile i chlorofiliny, E-140- zielone barwniki roślinne. Chlorofile wyodrębniane są z zielonych części roślin (lucerna, pokrzywa, szpinak itp) Chlorofile wykazują bardzo intensywne zabarwienie. Chlorofile i chlorofiryny są używane do barwienia przetworów warzywnych, lodów, słodyczy, gum do żucia.
Barwnik ten działa na organizm mocno odkwaszająco, wiąże i wydala toksyny, reguluje poziom cukru we krwi, poprawia wygląd cery itp.
cholekalcyferol, witamina D- główny przedstawiciel związków zaliczanych do witaminy D, który w organizmie człowieka powstaje pod wpływem promieni UV z 7-dehydrocholesterolu, a także w niewielkich ilościach może być dostarczany z żywnością. Do tej samej grupy zalicza się ergokalcyferol- witamina D2- powstający z ergosterolu. Witaminy z grupy D występują w znaczniejszych ilościach w tranie, maśle, witaminizowanych margarynach i grzybach. Są niezbędne do gospodarki wapniowo-fosforanowej w organizmie i tworzenia kości, a ich niedobór może prowadzić do krzywicy, hipokalcemii oraz osteomalacji.
cholestaza- zaburzenia w wydzielaniu żółci objawiająca się gorzkim odbijaniem, wzdęciami , a także zabarwieniem stolca. Objawy te wskazują na konieczność ograniczenia spożycia tłuszczy i zastąpienia ich triacyloglicerolami ze średniołańcuchowymi kwasami tłuszczowymi (MCT).
cholesterol- zaliczany do lipidów. Wytwarzany jest w organizmie w (60-80%) lub dostarczany z pożywienia (20-40%). Cholesterol jest niezbędny do produkcji hormonów steroidowych, kwasów żółciowych, cholekalcyferolu i jest składnikiem błon komórkowych. Dużo cholesterolu zawiera: żółtko jaj, podroby, tłuszcze i mięso zwierząt rzeźnych.
We krwi występuje głównie w aterogennych lipoproteinach o małej gęstości (LDL) - tzw. niedobry cholesterol oraz nieaterogennych lipoproteinach o dużej gęstości (HDL)- tzn dobry cholesterol. Nadmiar LDL skutkuje powstaniem miażdżycy i chorób serca.
choroba Duringa- przewlekła, nawrotowa, wielopostaciowa morfologicznie choroba skóry, objawiająca się występowaniem rumieni, a nawet pęcherzyków. Wykwitom towarzyszy świąd.
choroba Gravesa-Basedowa- schorzenie autoimmunologiczne o cechach nadczynności tarczycy, w którymautoantygenem jest receptor TSH (TSHR) - jego pobudzenie przez przeciwciała anty-TSHR powoduje wzmożone wydzielanie hormonów tarczycy i objawy nadczynności tarczycy, a także stymuluje wzrost tarczycy i rozwój jej unaczynienia.
choroba Keshan- choroba, która w badaniach biopsyjnych ujawnia się występowaniem znacznych obszarów zdegenerowanej tkanki mięśniowej, z typowymi dla chronicznych dystrofii kredowobiałymi uszkodzieniami. Schorzenie to występuje jako rezultat spożywania żywności z małą zawartością selenu lub jego całkowitym brakiem. Dodatek selenu do diety istotnie zmniejsza zachorowalność
choroba Leśniowskiego- Crohna- zapalna choroba jelita o niewyjaśnionej etiologii, zaliczana do grupy nieswoistych zapaleń jelit (IBD). Jest to przewlekły, nieswoisty proces zapalny ściany przewodu pokarmowego. Może dotyczyć każdego jego odcinka, lecz najczęściej lokalizuje się w końcowej części jelita cienkiego oraz początkowej jelita grubego. Z tego względu dawniej określane także jako ileitis terminalis.
choroba Whipple'a- przewlekłe zapalenie jelita cienkiego przebiegające z zaburzeniami trawienia i wchłaniania oraz biegunką. Do tych objawów może się dołączyć niedokrwistość oraz zapalenie wsierdzia lub opłucnej. W leczeniu stosuje się dietę lekkostrawną oraz kurację pitno (wody alkaliczne)
choroby cywilizacyjne- niezakaźne choroby dietozależne lub zwyrodnieniowe, odpowiedzialne za największą liczbę zgonów, przypadków inwalidztwa i innych zaburzeń zdrowia w skali masowej. Są to: cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa, otyłość
choroby dietozależne- jednostki chorobowe pośrednio związane z niedoborowym, nadmiernym lub wadliwym odżywianiem np. otyłość, choroby krążenia, nadciśnienie, cukrzyca, niektóre rodzaje nowotowrów, schorzenia wątroby, nerek i układu kostnego.
choroby odzwierzęce- choroby zakaźne zwierząt, które mogą być przenoszone na człowieka po spożyciu mięsa tych zwierząt lub innych produktów pochodzenia zwierzęcego, np. mleka. Do chorób tych należą m.in gruźlica bydła, bruceloza, tularemia i niektóe salmonellozy.
choroby pasożytnicze- choroby takie, jak; tasiemczyca, włośnica wywoływane przez pasożyty zwierząt rzeźnych, dziczyzny, ptactwa i ryb; środki spożywcze z nich pozyskiwane mogą byc przekaźnikiem tych chorób na człowieka
choroby zakaźne- choroby wywołane przez drobnoustroje, ich toksyczne produkty, pasożyty lub inne biologiczne czynniki chorobotwórcze, które ze względu na charaker i sposób szerzenia się stanowią zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi.
choroby związane z gromadzeniem glikogenu- grupa rzadko występujących chorób o podłożu genetycznym, charakteryzująca się nadmiernym gromadzeniem glikogenu w wątrobie i/lub mięśniach. W niektórych przypadkach może dochodzić do głębokiem hipoglikemii. W leczeniu uwzględnia się często, nieskoenergetyczne posiłki bogate w węglowodany
chylomikrony- rodzaj lipoprotein, któe powstają w komórkach jelit i transportują lipidy pochodzące z pożywienia, głównie triacyloglicerole
chyma- kwaśna półpłynna masa częściowo nadstrawionego pokarmu po przejściu przez odźwiernik z żołądka do dwunastnicy
ciała ketonowe- powstają w wątrobie z tłuszczów i niektórych aminokwasów. Zwiększona ich synteza występuje przy nadmiernym spożyciu tłuszczó w stosunku do węglowodanów, zaburzenia metabolizmu węglowodanów w głodówce, cukrzycy oraz dziedzicznych zaburzeniach przemiany ciał ketonowych.
ciepło spalania- ilość energii cieplnej uwalniana podczas spalania substancji w standardowych warunkach
ciepłotwórcze działanie pokarmu- zwiększone wytwarzanie ciepła w organiźmie po spożyciu pokarmu
cukier- produkt żywnościowy zawierający około 99% sacharozy, otrzymywany z buraków cukrowych lub trzciny cukrowej przez ekstrakcję, zagęszczenie, rafinację i krystalizację. Nadmierne spożycie przyczyna się do rozwoju chorób cywilizacyjnych
cukromocz- obecność glukozy w moczu, zwykle obserwowana w przebiegu cukrzycy lub spowodowana upośledzeniem nerkowego transportu glukozy
cukry proste- gruba węglowodanów zbudowanych z jednej (monosacharydy) lub dwóch (disacharydy) cząsteczek cukru (pentozy lub heksozy). Są łatwo przyswajalne i charakteryzują się słodkim smakiem
cukrzyca- choroba metaboliczna objawiająca się zaburzeniami regulacji poziomu glukozy we krwi (glikemii) i jej wykorzystywania przez tkanki. Może być spowodowana niedostatkiem insuliny lub opornością tkanek na jej działanie. W pierwszym przypadku jest to cukrzyca typu 1 (młodzieńcza lub insulinozależna - IDDM) , w drugim przypadku cukrzyca typu II (dorosłych lub insulinoniezależna- NIDDM). Cukrzyca wymaga utrzymywania diety, w której ogranicza się podać węglowodanów i równomiernie rozkłada je na większą liczbę posiłków. Przebieg choroby, w którym dzięki stosowaniu diety i przyjmowaniu insuliny poziom glukozy nie przekracza wartości prawidłowych, określa się mianem cukrzyczy wyrównanej
cyklaminiany, E-952- sole sodowa, porasowa lub wapniowa, wykorzystywana jako sztuczne środki słodzące w produkcji żywności niskoenergetycznej i przeznaczonej dla diabetyków. Są 40-krotnie słodsze od sacharozy , a ich cechą charakterystyczną jest posmak sładkawo-kwaśny
czynnik wewnętrzny- czynnik Castle'a- glikoproteina wytwarzana w żołądku, która jest niezbędna do prawidłowego wchłaniania witaminy B12 i ochrania ją przed wykorzystaniem przez drobnoustroje przewodu pokarmowego
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz