bariofobia- nieuzasadnione ograniczenie dziecku dostępu do pożywienia (co wpływa na tempo wzrostu), spowodowane przesadnym dążeniem rodziców do posiadania przez dziecko ładnej sylwetki i do zapobieżenia w przyszłości otyłości i chorobom serca.
barwniki (do barwienia żywności) -dozwolone substancje nadające lub przywracające barwę śodkom spożywczym, zwykle same nie spożywane jako żywność i nie używane jako charakterystyczne jej składniki. Wśród barwników dozwolonych do barwienia żywności wyróżnia się: barwniki organiczne naturalne ( annato, chlorofile, karotenoidy), barwniki organiczne idnetyczne z naturalnymi (np beta karoten, ryboflawina) i barwniki organiczne syntetyczne (np. azorubina, indygotyna, erytozyna) oraz barwniki nieorganiczne (np. dwutlenek tytanu, listki złota)
beri-beri- choroba będąca skutkiem niedoboru witaminy B1. Przy niedoborze witaminy B1 wskutek niecałkowitego utleniania glukozy gromadzi się w ustroju toksyczny kwas pirogronowy, który powoduje uszkodzenie najwrażliwszych tkanek ustroju: nerwów, porażenia mięśni okoruchowych. W rezultacie dochodzi do zapalenia wielonerwowego , porażeń, zaników mięśni
beta- glukan- polisacharyd występujący w owsie i jęczmieniu. Przypisuje się mu działanie normalizujące stężenie cholesterolu we krwi.
betanina- czerwień buraczana E162- Naturalny barwnik spożywczy koloru ciemnoczerwonego do fioletowego, otrzymywany z buraka ćwikłowego. W zastosowaniach spożywczych jest nieszkodliwa (zostaje całkowicie wydalona z organizmu wraz z moczem)
bezmocz(anuria)- zahamowanie wydalania moczu spowodowane niewydolnością nerek lub zamknięciem dróg moczowych np. na skutek kamicy, nowotworów, powikłań po zabiegach chirurgicznych itp
beztłuszczowa masa ciała (lean body mass)- termin stosowany w ocenie stanu odżywienia, oznaczjaący masę ciała (tkanek aktywnych i kośćca) z wyłączeniem tkanki tłuszczowej.
bębnica- nasilone wydalanie nadmiaru gazu wytwarzających przez mikroflorę w jelitach (wodór, metan , dwutlenek węgla) jako wynik fermentacji nie strawionych węglowodanów i peptydów. Może mieć związek z częstością wypróżnień lub zespołem złego wchłaniania.
białka, proteiny- podstawowy składnik odżywczy obejmujący grupę wielkocząsteczkowych związków organicznych zawięrających azot, któe składają się z aminokwasów połącznych ze sobą wiązaniami peptydowymi, Stanowią podstawowy element budowy wszystkich tkanek (białka strukturalne) i substancje biologicznie czynnych (białka funkcjonalne)
białka komplementarne- dwa lub więcej białek, których skład aminokwasowy nawzajem się uzupełnia, tzn deficytowe aminokwasy egzogenne jednego białka w drugim białku występują w nadmiarze i na odwrót
białka proste- białka zbudowane wyłącznie z aminokwasów np. albuminy, globuliny
białka modyfikowane- to białko uszlachetnione przez nadanie określonych (pożądanych) cech funkcjonalnych lub zwiększenie wartości odżywczej. Do modyfikacji stosuje się metody chemiczne, fizyczne lub genetyczne
białko niepełnowartościowe- białko pożywienia, któe ze względu na nieodpowiedni skład aminokwasowy jest w ograniczonym zakresie wykorzystywane do biosyntezy białek ustrojowych i nie zapewnia optymalnego wzrostu młodych organizmów oraz utrzymywania równowagi azotowej u dorosłych
białko wzorcowe- białko, którego skład aminokwasów egzogennych jest uważany za najbardziej zbliżony do potrzeb organizmu człowieka. Służy jako punkt odniesienia w ocenie wartości odżywczej białek pożywienia na podstawie ich składu aminokwasowego. Białkami wzorcowymi są białko jaja kurzego, a dla niemowląt białko mleka kobiecego
biegunka- zwiększona objętość, płynność i częstość wypróżnień. Może być spowodowana zatruciem pokarmowym lub nadmiernym posżyciem substancji o działaniu laksacyjnym i prowadzić do utraty metabolitów oraz kwasicy metabolicznej
biegunka ostra- zespół kliniczny charakteryzujący się częstymi i luźnymi stolcami, któe w krańcowych przypadkach mogą prowadzić do odwodnienia organizmu , a nawet zapaści. Przyczyną mogą być zatrucia pokarmowe, błędy żywieniowe i retrowirusy
biegunka przewlekła- często oddawanie stolców, utrzymujące się dłużej niż 10-14dni. Przyczyną mogą być; utrudniona resorpcja(wchłanialność) produktów trawienia połączona ze wzrostem osmolalności treści jelitowej, utrudniona resorpcja elektrolitów, nadmierne wydzielanie jelitowe i wzmożona przepuszczlność śluzówki. Niezbędne jest odpowiednie żywienie dietetyczne.
bifidobakterie- pożytyczne drobnoustroje bytujące w jelitach człowieka, których namnażaniu sprzyja spożywanie zawierających je fermentowanych napojów mlecznych
bigoreksja- zaburzenie psychiczne polegające na subiektywnym niedostatku estetyki własnego ciała pod postacią uczucia posiadania niewystarczającej masy mięśniowej
bigoreksja- zaburzenie psychiczne polegające na subiektywnym niedostatku estetyki własnego ciała pod postacią uczucia posiadania niewystarczającej masy mięśniowej
bilans azotu- ilość azotu spożytego z pokarmem, głównie w postaci białek, odniesiona do ilości azotu wydalonego w tym samym czasie z kałem i moczem. Bilans azotu jest podstawą określania zapotzebowania organizmu na białko.
bilans energetyczny- porównanie ilości energii przyjmowanej z pokarmem z wielkością strat i wydatków energetycznych organizmu. Wartość bilansu energetycznego decyduje o zachowaniu masy ciała bądz o jej ubytku (bilans ujemny) lub przyroście (bilans dodatni)
bilans żywności- metoda oceny spożycia żywności w skali makro , na podstawie porównania globalnej produkcji i importu określonego produktu z jego eksportem, zużyciem na zasiew, cele paszowe i przemysłowe oraz stratami.
bilirubina- barwnik żółci. Podczasżółtaczki stężenie bilirubiny we krwi wzrasta i może się ona pojawić w moczu
bioaktywność- aktywność biologiczna
biodostępność składników odżywczych- stopień, w jakim spożyty skłądnik odżywczy jest w przewodzie pokarmowym uwalniany z połączeń występujących w pożywieniu, wchłaniany i rozprowadzany do tkanek i narządów, gdzie może być wykorzystany do prawidłowych funkcji fizjologicznych lub tworzenia rezerw. Pojęcie te odnosi się głównie do składników mineralnych, witamin i leków,
bioflawonoidy- stanowią grupę związków flawonoidowych, wykazujących właściwości przeciw utelniające, szeroko rozpowszechnionych w świecie roślinnym. Należą do nich m.in kwercetyna, rutozyd, hesperydyna. Występują m.in w surowych owocach(głównie czerwone) , warzywach (np. brokuły, papryka, sałata) , kaszy gryczanej i strączkach oraz herbacie i czerwonym winie. Są pożyteczne w utrzymaniu zdrowia, odgrywają istotną rolę w zapobieganiu i leczeniu wielu chorób, a także wspomagają odporność organizmu.
biosynteza- proces zachodzący w organiźmie żywych, w wyniku którego ze związków prostszych powstają związki bardziej złożone.
biotyna- witamina H
blanszowanie- krótkotrwałe działanie gorącej wody (82-95C) lub pary wodnej, któremu poddaje się owoce bądź warzywa porzed ich konserwowaniem, odwadnieniem czy zamrożeniem w celu unieczynnienia zawartych w nich enzymów,
błekit brylantowy, E-133- czarny barwnik zaotowy, stosowany samodzielni elub w mieszaniu z innymi , do barwienia ikry rybnej, wyrobów cukierniczych itp produktów
błękit patentowy, E-131- ciemnoniebiesko-fioletowy barwnik azotowy wykorzystywany do barwienia wyrobów cukierniczych, napojów bezalkoholowych, konserw warzywych i innych.
błonnik pokarmowy- włókno roślinne- nieodżywczy składnik pożywienia, termin obejmujący grupę występujących w produktach roślinnych związków polisacharydowych (celuloza, hemiceluloza pektyny, gumy , skrobia oporna) i niesacharydowych (ligniny, kutyny, taniny), które nie są rozkładane przez enzymy trawienne człowieka. Błonnik stanowi substancję balastową regulującą funkcjonowanie przeowdu pokarmowego(działa niczym szczotka wymiatająca resztki niestrawionego pożywienia) i rozwój mikroflory jelitowej, która może degradować pewne jego funkcje.
błonnik nierozpuszczalny- włókno surowe- część błonnika pokarmowego nierozpuszczalnego w wodzie, słabych kwasach i zasadach. Obejmuje celulozę i lignienę, któe nie będąc degradowane przez mikroflorę jelitową, stanowią balast i wpływają głównie na motorykę jelit oraz ograniczenie wartości energetycznej pożywienia. Wsytępuje przede wszystkim w otrębach i produktach zbożowych z pełnego ziarna oraz w strączkach.
błonnik rozpuszczalny- część błonnika pokarmowego obejmująca pektyny, gumy, hemicelulozy, B- glukany i inne związki rozpuszczające się w wodzie, któe mogą być degradowane w jelitach przez drobnoustroje m.in do kwasów organicznych, dostarczając pewne ilości energii. Błonnik rozpuszczalny , którego dobrym źródłem są owoce, warzywa dyniowate i płatki owsiane ma istotne znaczenie w profilaktyce miażdżycy i cukrzycy.
botulinizm- zatrucie pokarmowe wywoływane jadem kiełbasianym, który jest wytwarzany w produktach żywnościowych przez betlonowe laseczki przetrwalinowe Clostridum botulinum. Najlepiej czują się w konserwach mięsnych, rybnych, warzywnych oraz przygotowywanych w domu wekach. Ich obecność zwiastuje charakterystycznie wypukłe wieko lub przykrywka. Po otwarciu "pachnie" zepsutym tłuszczem
Brąz FK, E-154- mieszanina barwników azotowych o żółtobrązowym zabarwieniu, wykorzystywana najcześciej z dodakiem soli kuchennej do barwienia wędzonych śledzi.
brązowa tkanka tłuszczowa(BAT)- dobrze ukrwiona i silnie unerwiona tkanka tłuszczowa o brązowym zabarwieniu, w któej zachodzą intensywne procesy kataboliczne, prowadzące do uwalniania energii w postaci ciepła. U człowieka występuje głównie wzdłuż kręgosłupa i w śródpiersiu.
bromatologia- nauka, która zajmuje się w szerokim zanczeniu jakością zadrowotną żwyności, ropatrując działanie żywności na organizm człowieka, zarówno w enesie pozytywynym, jak i negatywnym
bromelina- enzym proteolityczny otrzymywany z owoców i liści ananasa, wchodzący w skład niektórych preparatów enzymatycznych stosowanych w leczeniu niestrawności. Enzym ten rozkłada białka, w składzie których dominują aminokwasy zasadowe; por, papaina
bruceloza- choroba odzwierzęca powodująca zakaźne ronienie u bydła, które za pośrednictwem mleka lub po bezpośrednim przedostaniu się zarazków do krwi może być przenoszona na na człowieka
bulimia "wilczy głód"- choroba polegająca na nie kontrolowanym szybkim objadaniu się wskutek niepohamowanego głodu, uwarunkowana najczęściej zaburzeniami psychosomatycznymi. Może przechodzić w jadłowstręt psychiczny Anorexia nervosa) lub występować z nimi naprzemiennie. Wywołują ją m.in urazy okresu wczesnodziecięcego, błędy wychowawcze, ukryta wrogość np. do matki, odrzucenie własnej płci, stresy, utrata bliskiej osoby itp.
butylohydroksyanizol, E-320- substancja o właściowściach przeciwutleniających i hamujących rozwój niektórych pleśni i bakterii. Stosowany jako przeciwutleniacz, głównie do produktów zawietających tłuszcze( smalec, oleje, koncentraty), a także gumy do życia.
butylohydroksytoluen, E-321- substancja o zbliżonych właściwościach do butylohydroksyanizolu i podobnym zastosowaniu. Może wywoływać u niektórych osób uczulenia. nie zaleca się dodawanie go do żywności przeznaczonej dla dzieci.
biosynteza- proces zachodzący w organiźmie żywych, w wyniku którego ze związków prostszych powstają związki bardziej złożone.
biotyna- witamina H
blanszowanie- krótkotrwałe działanie gorącej wody (82-95C) lub pary wodnej, któremu poddaje się owoce bądź warzywa porzed ich konserwowaniem, odwadnieniem czy zamrożeniem w celu unieczynnienia zawartych w nich enzymów,
błekit brylantowy, E-133- czarny barwnik zaotowy, stosowany samodzielni elub w mieszaniu z innymi , do barwienia ikry rybnej, wyrobów cukierniczych itp produktów
błękit patentowy, E-131- ciemnoniebiesko-fioletowy barwnik azotowy wykorzystywany do barwienia wyrobów cukierniczych, napojów bezalkoholowych, konserw warzywych i innych.
błonnik pokarmowy- włókno roślinne- nieodżywczy składnik pożywienia, termin obejmujący grupę występujących w produktach roślinnych związków polisacharydowych (celuloza, hemiceluloza pektyny, gumy , skrobia oporna) i niesacharydowych (ligniny, kutyny, taniny), które nie są rozkładane przez enzymy trawienne człowieka. Błonnik stanowi substancję balastową regulującą funkcjonowanie przeowdu pokarmowego(działa niczym szczotka wymiatająca resztki niestrawionego pożywienia) i rozwój mikroflory jelitowej, która może degradować pewne jego funkcje.
błonnik nierozpuszczalny- włókno surowe- część błonnika pokarmowego nierozpuszczalnego w wodzie, słabych kwasach i zasadach. Obejmuje celulozę i lignienę, któe nie będąc degradowane przez mikroflorę jelitową, stanowią balast i wpływają głównie na motorykę jelit oraz ograniczenie wartości energetycznej pożywienia. Wsytępuje przede wszystkim w otrębach i produktach zbożowych z pełnego ziarna oraz w strączkach.
błonnik rozpuszczalny- część błonnika pokarmowego obejmująca pektyny, gumy, hemicelulozy, B- glukany i inne związki rozpuszczające się w wodzie, któe mogą być degradowane w jelitach przez drobnoustroje m.in do kwasów organicznych, dostarczając pewne ilości energii. Błonnik rozpuszczalny , którego dobrym źródłem są owoce, warzywa dyniowate i płatki owsiane ma istotne znaczenie w profilaktyce miażdżycy i cukrzycy.
botulinizm- zatrucie pokarmowe wywoływane jadem kiełbasianym, który jest wytwarzany w produktach żywnościowych przez betlonowe laseczki przetrwalinowe Clostridum botulinum. Najlepiej czują się w konserwach mięsnych, rybnych, warzywnych oraz przygotowywanych w domu wekach. Ich obecność zwiastuje charakterystycznie wypukłe wieko lub przykrywka. Po otwarciu "pachnie" zepsutym tłuszczem
Brąz FK, E-154- mieszanina barwników azotowych o żółtobrązowym zabarwieniu, wykorzystywana najcześciej z dodakiem soli kuchennej do barwienia wędzonych śledzi.
brązowa tkanka tłuszczowa(BAT)- dobrze ukrwiona i silnie unerwiona tkanka tłuszczowa o brązowym zabarwieniu, w któej zachodzą intensywne procesy kataboliczne, prowadzące do uwalniania energii w postaci ciepła. U człowieka występuje głównie wzdłuż kręgosłupa i w śródpiersiu.
bromatologia- nauka, która zajmuje się w szerokim zanczeniu jakością zadrowotną żwyności, ropatrując działanie żywności na organizm człowieka, zarówno w enesie pozytywynym, jak i negatywnym
bromelina- enzym proteolityczny otrzymywany z owoców i liści ananasa, wchodzący w skład niektórych preparatów enzymatycznych stosowanych w leczeniu niestrawności. Enzym ten rozkłada białka, w składzie których dominują aminokwasy zasadowe; por, papaina
bruceloza- choroba odzwierzęca powodująca zakaźne ronienie u bydła, które za pośrednictwem mleka lub po bezpośrednim przedostaniu się zarazków do krwi może być przenoszona na na człowieka
bulimia "wilczy głód"- choroba polegająca na nie kontrolowanym szybkim objadaniu się wskutek niepohamowanego głodu, uwarunkowana najczęściej zaburzeniami psychosomatycznymi. Może przechodzić w jadłowstręt psychiczny Anorexia nervosa) lub występować z nimi naprzemiennie. Wywołują ją m.in urazy okresu wczesnodziecięcego, błędy wychowawcze, ukryta wrogość np. do matki, odrzucenie własnej płci, stresy, utrata bliskiej osoby itp.
butylohydroksyanizol, E-320- substancja o właściowściach przeciwutleniających i hamujących rozwój niektórych pleśni i bakterii. Stosowany jako przeciwutleniacz, głównie do produktów zawietających tłuszcze( smalec, oleje, koncentraty), a także gumy do życia.
butylohydroksytoluen, E-321- substancja o zbliżonych właściwościach do butylohydroksyanizolu i podobnym zastosowaniu. Może wywoływać u niektórych osób uczulenia. nie zaleca się dodawanie go do żywności przeznaczonej dla dzieci.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz